Column Hein Simons

Deze zin kwam ik onlangs tegen in de media.

Is het dan echt zo slecht gesteld met deze samenwerkingsvorm?  Het woord “samenwerken’’ duidt toch op een vorm van overeenstemming, anders ga je niet samenwerken.

In de afgelopen decennia  heb ik heel wat franchisegevers en franchisenemers mogen adviseren.

Franchisegevers bij het starten en/of optimaliseren van hun organisatie en franchisenemers bij de start, exploitatie, expansie en de samenwerking met de franchisegever.

Aanvankelijk (70-er jaren) was er de nodige scepsis over het franchisesysteem, maar doordat bekende en succesvolle filiaalorganisaties besloten om op franchisebasis samen te gaan werken met zelfstandige ondernemers nam franchise een grote vlucht. De basis voor deze toenadering en samenwerking was gebaseerd op een win/win-situatie.

De franchisegever wilde versneld expanderen in gebieden waar zelfstandige ondernemers een sterke lokale positie hadden opgebouwd en de franchisenemers kozen voor de aantrekkingskracht van het commerciële concept van de franchisegever.
Basis voor de wederzijdse samenwerking was exclusiviteit over en weer, dat werd vastgelegd in een franchisecontract met diverse bijlagen waaronder een kaartbeeld  waarin het exclusieve verzorgingsgebied werd vastgelegd.

De basis van de samenwerking was enerzijds het succes van de franchisegever (denk aan naamsbekendheid en aantrekkingskracht van het concept) en anderzijds de ondernemerskwaliteiten van de lokale ondernemer.
De samenwerking  was gebaseerd op wederzijds vertrouwen.

Er werd over en weer wat informatie aangereikt en de samenwerking werd vastgelegd in een franchisecontract. Als vervolgens de bank vertrouwen had in de exploitatie (franchiseformule  en ondernemer) werd de samenwerking geëffectueerd.

In de jaren 80/90 werd franchising steeds populairder, mede door het wederzijdse succes en verdienmodel bij zowel de franchisegever als franchisenemer. Sommige franchisenemers waren zelfs zo succesvol dat men multi-franchisenemer werd met meerdere filialen en meerdere formules. Zeg maar een franchisefiliaalbedrijf binnen een franchise-netwerk.

In het nieuwe millennium diende het digitale tijdperk en in het verlengde daarvan e-commerce zich aan. E-commerce heeft met de nieuwe aankoopprocessen  en distributiekanalen een grote impact op de bestaande distributiestrategieën van de  bestaande Retail organisaties.  De Retail organisaties moeten tevens gaan e-tailen en dat is een flinke uitdaging en opdracht.
Met  name de e-commerce nieuwkomers groeien snel en zetten de gevestigde orde onder druk. Nieuwe distributievormen en distributieoutlets dienen zich aan en hebben een grote impact op de in het grijze verleden afgesloten franchisecontracten.

Franchisegevers anticiperen op deze distributieve ontwikkelingen. In een aantal gevallen is de communicatie tussen franchisegever en franchisenemers niet top over deze zaken en resulteert in onenigheid of rechtszaken. De communicatie vindt vervolgens niet meer rechtsreeks plaats tussen franchisegever en franchisenemer, maar via hun advocaten.
Hoe nu verder?  Toch maar  stoppen?

Mijn advies is  doorgaan, maar dan wel met Respect (let op de hoofdletter) voor elkaar. Momenteel wordt er met name gesproken over wat er fout gaat en niet wat er allemaal goed gaat.
Natuurlijk zijn er big issues en zwaarwegende belangen, maar die zijn oplosbaar. Een rechtsgang kan noodzakelijk zijn, maar uiteindelijk zal er toch iets geregeld moeten worden. Er zijn ook andere mogelijkheden die allemaal terug te voeren zijn op het woord Communicatie. Als franchisegevers en franchisenemers  zich open stellen voor elkaars argumenten, dan kom je al een heel eind. Het is “geven en nemen” en dan moet je soms over je schaduw heen springen. De tijd staat niet stil en ook distributiestrategieën en distributiekanalen veranderen.  De NFC-code heeft weliswaar wat piketpaaltjes gezet, maar het is noodzakelijk om blijvend met elkaar te communiceren over de veranderingsprocessen binnen de fysieke en e-commerce distributie.

De basis van franchise is de exploitatie van een commercieel succesvolle formule met een goed verdienmodel door een zelfstandig ondernemer.

Daarbij is het van belang goed te beseffen dat  de ideale franchisegever of de ideale franchisenemer niet bestaat. Er zijn goede en minder goede franchisegevers net zoals er sterke en minder sterke franchisenemers zijn. Franchise is een complexe samenwerkingsvorm waarin heel veel bereikt kan worden maar ook heel veel gevraagd wordt van de samenwerkende partners.
De franchisegever moet de zelfstandigheid van een franchisenemer respecteren en niet te veel proberen te beïnvloeden. Samenwerken en verlenging van een franchiseovereenkomst dwing je af door een goed verdienmodel te bieden en uit te gaan van je eigen kracht.

Op zijn beurt moet de franchisenemer respect hebben voor de franchisegever en niet alleen letten op wat er fout gaat of beter kan. Een franchisegever moet veel investeren in nieuwe ontwikkelingen en aanloopverliezen voor zijn rekening nemen. Franchisenemers kunnen om wat voor reden dan ook in de problemen komen (startproblemen, concurrentie, ziekte, privéomstandigheden, e.a.) en dan wordt verwacht dat de franchisegever bijspringt.  Daar mag je als franchisenemer ook wel eens bij stilstaan. Als je als franchisenemer ontevreden bent of blijft dan moet je na expiratie van de franchiseovereenkomst afscheid nemen.

Mijn advies: Toch maar doorgaan met franchise, maar wel met een goede Communicatie en wederzijds Respect.  

Hein Simons
Senior Franchise Consultant